Profesor David Dolphin sa sveučilišta British Columbia u Vancouveru privukao je 1985. pozornost javnosti medicinskim objašnjenjem o vampirima, navodeći da su patili od uroðene bolesti zvanoj Porfirija ili punim nazivom Porphyria eythropoetica, a koju zovu još i «Drakulina bolest».

Bolest je uzrokovana manjkom posebnog enzima. Ova bolest može biti nasledna ili stečena. Okolišni elementi kao što su lekovi, hemikalije, ishrana te izlaganje suncu mogu, ovisno o tipu porfirije, znatno uticati na težinu simptoma. Porfirije se nasleðuju od jednog ili od oba roditelja. Polovina potomaka te osobe može naslediti dominantan gen i bolest.

Simptomi su oticanje, osećaj pečenja, svrbež i crvenilo kože vremenom ili neposredno nakon izlaganja sunčevom svetlu, uključujući svetlo koje prolazi kroz prozorsko staklo. Simptomi obično slabe nakon 12-24 sata i cele bez značajnih ožiljaka i promene boje kože. Ponekad se simptomi javljaju tek nakon produženog izlaganja sunčevom svetlu. Kožne promjene počinju se javljati obično tokom djetinjstva.

Teže su u letno doba i mogu se pojavljati tokom života. Neki nosioci gena za ovu bolest nemaju simptome celi život i mogu imati normalne nivoe porfirina. Jesu li bolesnici s porfirijom vampiri?

Biohemičar Dolphin je predložio teoriju po kojoj bi vampiri iz narodnih predaja mogli biti osobe koje su bolovale od porfirije. Njegovi argumenti su bili sledeći: Bolesnici s porfirijom su iznimno osetljivi na svetlo; čak i umereno izlaganje svetlu može ponekad uzrokovati velike nakaznosti. Koža lica moze biti ožiljkasta, nos i prsti otpasti, a usne i zubno meso napeti pa zubi očnjaci mogu biti uočljiviji. Kako bi izbegli sunčevo svetlo osobe s teškim slučajevim porfirije izlaze jedino noću, daljnje vampirsko obeležje.

Porfirija se pokušava lečiti krvim proizvodima pa su žrtve porfirije mogle pokušavati samo-lečenje pijenjem krvi drugih ljudi. Porfirija je nasledna, ali se simptomi ne moraju manifestovati do nekog stresnog dogaðaja. Ako osoba s porfirijom ugrize brata ili sestru s latentnom bolešću, što je vrlo stresno, simptomi se i kod njih mogu pojaviti. Hrana koja aktivira enzime koji uništavaju hem, i pogoršavaju simptome porifirije, poznato je sredstvo za teranje vampira češnjak!

Pa ga bolesnici izbjegavaju. Baš kao i vampiri. Sveukupno izgleda zanimljiva kao teorija no profesor Dolphin nikad nije objavio formalni znanstveni članak u kojem bi opisao svoju teoriju. Recimo teške promene na koži bolesnika javljaju se samo u iznimno teškim oblicima bolesti, a bolest je sama po sebi vrlo retka, što ne daje dovoljno materijala za široko rasprostranjenu priču o vampirima. Navodni vampiri ekshumirani u 18. stoljeću nisu imali nikakve nakaznosti lica i prstiju.

Ideja o vampirskom izbegavanju svetla možda ima i veze sa simptomima te bolesti ali uglavnom je produkt mašte književnika. Postoje priče o europskim vampirima 18. i 19. stoljeća koji su viðani tokom dana. Bram Strokerov Dracula je smrtno-bled, a folklorni vampiri su navodno bili žarko-crvena lica zbog konzumiranja krvi. Oboleli od porfirije ne žude za krvlju. Pijenje krvi ne bi olakšalo njihove simptome niti se ikad općenito smatralo da bi im to pomoglo. Dapače, neki oblici porfirije leče se puštanjem krvi a nije niti dokazano da česnjak pogorsava porfiriju.

Kraljevska bolest Recimo seljaci u srednjem veku, bili su uvereni da im plemići sišu krv. No to nije bio samo izraz, često su viðali kako pripadnici viših slojeva hodaju noću ulicama obliveni krvlju. No razlog tome bila je zapravo bolest koja je dijagnosticirana tek u 19.stoljeću. Porfirija se ponekad naziva kraljevska bolest jer se veruje da su brojni plemići pa čak i pripadnici britanske monarhije bolovali od nje.

Smatra se da su porfirijom bili pogoðeni kraljica Mary od Škotske, kralj James I, George III, George IV i njegova kćer princeza Charlotte, kraljica Anne, kraljica Victoria, princ William od Gloucestera itd. Zbog neuroloških simptoma nekoć se smatralo kako članovi kraljevske obitelji boluju od psihijatrijske bolesti. 1997.g. tri su znanstvenika dobila dozvolu da otvore grob princeze Charlotte koja je u svojim pismima opisivala jake bolove u trbuhu, smanjenu pokretljivost, tamno crvenu mokraću i mehure na licu.

DNA testiranjem koštanih ostataka dokazano je da je princeza bolovala od pofirije. Svoja istraživanja jedan od znanstvenika, John Rohl, objavio je u knjizi Purple secret.

* * *

1985. godine, biohemicar Dejvid Dolfin je izneo hipotezu da su mitski vampiri zapravo bili ljudi oboleli od porfirije. Naveo je 5 glavnih “dokaza” za to:
1. Zrtve porfirije su osetljive na suncevu svetlost i vrlo mala izlaganja su dovoljna da izazovu velika ostecenja. U nekim slucajevima misici oko usta se zatezu i isticu ocnjake.
2. Ovakve osobe su verovatno izbegavale izlaske danju i napustale zatvorene prostorije tek posle zalaska sunca (bas kao Drakula ;))
3. Osobe obolele od porfirije su usled crvene boje telesnih izlucevina pokusavale da se izlece nadoknadjujuci “krv”. Prirodan nacin za ovo u proslosti bilo je ispijanje zivotinjske (i ljudske?) krvi
4. Porfirija pocinje da se manifestuje u pubertetu usled vecih trauma i stresova. Situacija: Predak “vampir” ujeda svoje dete da bi zadovoljio svoju zedj za krvlju (trauma) i to “okida” pritajenu porfiriju kod deteta.
5. Beli luk pogorsava zdravstveno stanje osoba obolelih od porfirije. /* onda ide opovrgavanje koje sam nasao negde na netu, pisao ga je neki naucnik iako ga ne mogu uzeti kao apsolutno istinito i kao takvo, ne cini neki stabilan argument... */

1. ostoji vise vrsta porfirija i vecina njih izaziva dermatoloske probleme. Samo 200 slucajeva porfirije u kojima su se desavala teza ostecenja koze je zabelezeno, sto je premalo da bismo pripisali mit o vampirima ovoj bolesti. Pored toga sva vampiri koji su po predanju iskopani iz grobova izgledali su kao za zivota (samo su bili mrtvi )

2. Osetljivost na suncevu svetlost kod vampira su izmislili pisci fantastike. U 18. i 19. veku, u Evropi su zabelezeni slucajevi vampira koji su setali danju. Pored toga, u balkanskim zemljama, predanje kaze da su vampiri bili rumeni, a ne bledi, zbog konzumiranja krvi.

3. Oboleli od porfirije nemaju potrebu za ispijanjem krvi. Ovakvi postupci ne olaksavaju bolest niti se ikada mislilo da olaksavaju.

4. U svetlu prethodne tvrdnje scenario iz dokaza br. 4 je nemoguc

5. Nikada nije dokazano da beli luk pogorsava porfiriju

Pokusaji pripisivanja bolesti mitskim bicima ima vrlo dugu i ne preterano svetlu istoriju. Porfirija je takodje pripisivana vukodlacima. ijenata kojima su napadaji bili uzrokovani nekim od lijekova te istrazivanja na zivotinjama koje imaju eksperimentalnu porfiriju. Buduci vecina siroko propisivanih lijekova nije testirana na ovim bolesnicima otrebno je izbjegavati sve lijekove osim ako je nuzno i to iskljucivo uz preporuku lijecnika. Pseudoporfirija Pseudoporfirija je kozna bolest ciji je glavni symptom pojava mjehura (vezikula) na kozi i koja ima mnoga klinicka obiljezja kao porphyria cutanea tarda: mjehurici, veliki mjehuri, koza koja lako puca, pojava oziljaka na kozi izlozenoj suncevom svjetlu. Ove se dvije bolesti razlikuju po tome sto je razina porfirina povisena kod PCT, a normalna kod pseudoporfirije. Vecina slucajeva pseudoporfirije uzrokovana je lijekovima koji pojacavaju ojsteljivost koze na svjetlo (izmedju ostalog i hormonski kontraceptivi).

---